Jane Campion

Mart ayında iki gösterimle tiyatroseverleri Kundura Sahne’de karşılayacak GEÇEN GÜN’ün yönetmenlerinden Naz Erayda, #ilhamverenkadınlar serisinin yeni konuğu. Kumpanya’nın kurucularından ve  “Neredesin Firuze?”, “Yumurta”, “Buğday” gibi birçok filmin ödüllü sanat yönetmeni olarak da yakından tanıdığımız Erayda’ya ilhâm kaynaklarını sorduk. 

Naz Erayda

Sesler

Nathalie Stutzmann, Deniz gidip geldiğinde kıyıdaki çakıllara/kayalara/ahşap iskelelere vurarak çıkardığı sesler, Kuru yaprakların üzerinde yürürken çıkan sesler, Kağıt hışırtısı, Rüzgar, Orman, Dağ, Islık, Kontrbas, Saksafon, Amy Winehouse, Nina Simone, Zeki Müren, Müzeyyen Senar, Aynur Doğan, Philippe Jaroussky, İstanbul’da vapurların düdük sesleri, Glenn Gould’un piyano çalarken bir yandan mırıldanması, sessizlik.. 

Sevim Burak

Kitaplar

Yavaş Günlük, Anita Sezgener, Nod, İstanbul, 2023

Aritmi Koridoru, Anita Sezgener, Everest Yayınları, İstanbul, 2020

Yanık Saraylar, Sevim Burak, Adam Yayınları, İstanbul, 1982

Afrika Dansı, Sevim Burak, Adam Yayınları, İstanbul, 1982

Sahibinin Sesi, Sevim Burak, Adam Yayınları, İstanbul, 1982

Uçuşan Etekler Bir Ağıt, Yves-John Berger, Çeviri Beril Eyüboğlu, Metis, İstanbul,  2014

Everest My Lord, Sevim Burak, Adam Yayınları, İstanbul,1984

Mrs. Dalloway, Virginia Woolf, Çeviren Tomris Uyar, İletişim Yayınları, İstanbul, 1999

Ateşler, Marguerite Yourcenar, Çeviren Sosi Dolanoğlu, Metis Yayınları, İstanbul, 1997

Manuel Bir Daktiloya Ağıt, Jonas Mekas, Çeviri Baran Bilir, Lemis Yayın, İstanbul, 2023

Şehirler

Aynı nedenlerle kötü tecrübeler yaşamaya açık da olsa her an beklenmedik görüntülerle, olaylarla, kokularla, renklerle, dokularla, geçmiş ve bugünkü yaşantılarla karşılaşabildiğim şehirler heyecan verici oluyor. İstanbul, Londra, Marakeş, Venedik, Berlin, Paris..

The Piano, 1993 (The Criterion Collection)

Filmler

Blue, 1993, Yönetmen: Derek Jarman 

Mavi rengin yansıdığı perdeye bakarak neredeyse hipnotize edercesine, olağanüstü sakin bir sesle anlatılanları dinlemek büyüleyici olduğu için.

Anatomy of a Fall, 2023, Yönetmen: Justine Triet

Yerleşik ve kaba ahlak anlayışını farklı bir yaklaşımla ifade ettiği için.

The Power of the Dog, 2023, Yönetmen: Jane Campion 

Seçilen dönem ve kurulan sert atmosferde eşcinsellik ve homofobiyle ilgili incelikli, derin ve güçlü bir yaklaşımı olması nedeniyle. 

The Piano, 1993, Yönetmen: Jane Campion

Yönetmenin birden her şeyi bırakıp tuhaf detayların peşine düşmesi çok etkiliyor beni. Herşey birbirini tamamlıyor.

Youth, 2015, Yönetmen: Paolo Sorrentino

Durmak, bakmak, izlemek/dikizlemek, görmek kavramlarını beklenmedik bir dille ifade etmesini eğlenceli buluyorum. Ayrıca renkler, görsel dil çok güzel.

The Lobster, 2015, Yönetmen: Yorgos Lanthimos

Aynı zamanda hem çok gerçekçi hem de gerçeküstü olması heyecan verici. Hem görsel dili hem yarattığı karakterler ve hikayeyle kendi gerçekliğini kuruyor.

Una Giornata Particolare, 1977, Yönetmen: Ettore Scola

Direniş kavramını sıradışı bir hikayeyle ve zarif bir yaklaşımla ifade ettiği için.

Carrington, 1995, Yönetmen: Christhoper Hampton

Zaafları olan güçlü bir kadın karakter, etkileyici bir hikaye, sade ve inandırıcı oyunculuk.

The Hours, 2002, Yönetmen: Stephen Daldry

Kural dışı, arada kalmış, yanlızlığı derinden hisseden karakterlerin, belki de tanımlanamayacak duygularını farklı bir zaman anlayışıyla ifade ettiği için.

71 Fragments of a Chronology of Chance, 1994, Yönetmen: Michael Haneke

Filmin şiddet dürtüsünü farklı zaman duygusu, ve parçalı yapısıyla farklı bir dille anlatmasından etkileniyorum.

Laurie Anderson (Fotoğraf: Ebru Yıldız)

Kadınlar

Laurie Anderson / Sanatçı

Disiplinlerarası yaratıcılığı, bilinen kalıplarla tanımlanamayacak olması, sınır, kural tanımazlığı, özgürlükçü özgün ve derin yaklaşımı nedeniyle.

Louise Bourgeois / Sanatçı

Gizemli ama apaçık, savrulan ama kök salan, hem titrek hem güçlü bir duruşu olması nedeniyle. 

Sevim Burak / Yazar

Yamuk bakışıyla farklı bir algı biçimi yaratan özgün ve cesur yapıtları nedeniyle.

Maya Kurdoğlu / Sanatçı, Tasarımcı

Özgürlükçü, yenilikçi, incelikli, derin, özgün yaklaşımı nedeniyle

Aytül Kipkurt, Sanatçı

Cesareti, özgün bakışını inatla sürdürmesi, yenilikçi tavrı, zamanının ilerisinde güçlü fikirleri nedeniyle.

Seçil Yersel, Güneş Savaş, Özge Açıkkol (Oda Projesi) / Sanatçı

Bu üç kadın sanatçının, yaratıcılıklarını kararlılıkla başkalarına açık ortak üretim koşulları oluşturarak sürdürmeleri beni her zaman etkiledi.

Duygu Aykal / Koreograf, Dansçı

Ölümle burun burunayken birşeyler anlatarak, kahkahalar atarak bizi neşelendirmeye çalışması bende derin bir iz bıraktı. 

Naz Erayda

Yönetmen, tasarımcı, sanat yönetmeni, eğitmen. Eğitimini Mimar Sinan Üniversitesi ve Bilsak Temel Oyunculuk ve Sahne Bilgisi Atölyelerinde tamamladı. 1991’de Kerem Kurdoğlu ile birlikte Kumpanya’yı kurdu. Bir binanın, bir semtin, bir insanın kimliğinden, bir kavramdan, bir fotoğraftan, bir cümleden bazen de yazılı bir metinden yola çıkarak “Tekstin oyuncu, oyuncunun ses, sesin mekan, mekanın ışık, ışığın giysi” olduğu bir tiyatro dili yaratmak, farklı algı biçimleri oluşturmak üzerine çalışmalar yaptı. “Uzam, zaman, bellek, hareket, ritim, durma, parçalanma, tekrar etme çoğalma, yaklaşma, uzaklaşma, kaybolma” kavramları üzerine, farklı disiplinleri birleştirerek ses, söz ve hareket parçalarından oluşturduğu oyunlarını kentdışı ve kentiçi açık/kapalı alanlar ve kapalı tiyatro mekanları için tasarladı ve yönetti. “Çizelge Oyun” adını verdiği kavramsal bir oyun yazdı. Yeni tiyatro dili üzerine yurtdışı ve yurtiçinde atölye çalışmaları düzenledi. Kumpanya’nın çalışmalarını içeren “Ne Bileyim Kafam Karıştı” adlı kitabın editörlüğünü ve Çağdaş Tiyatro Dergisi Gist’in yayın yönetmenliğini yaptı. Çağdaş Gösteri Sanatçıları Girişimi, Tiyatro Devran ve 5. Sokak Tiyatrosu dahil olmak üzere bazı tiyatro ve sanatçı girişimlerinin kurucu üyesi olarak yer aldı. Yapı Kredi Kültür Sanat-Tiyatro Seminerleri danışma kurulunda, Afife Jale Tiyatro Ödülleri jürisinde, Antalya Film Festivali Antalya Altın Portakal Festivali ve İstanbul Film Festivali’nin jürisinde yer aldı. Tiyatroda yönetmenlik, dekor-kostüm tasarımı, kısa ve uzun filmler, reklam filmleri, TV filmleri için yapım tasarımı, sanat yönetmenliği, kostüm tasarımı yaptı. İstanbul Teknik Üniversitesi’nin Mimarlık Bölümü’nde, Yıldız Teknik Üniversitesi’nin Sanat Tasarım Fakültesi’nde, İstanbul Üniversitesi’nin Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü’nde, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi ile Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde “Tiyatroda farklı yaklaşımlar” üzerine atölye çalışmaları ve dersler verdi. 2006-2023 yılları arasında, Mimar Sinan Üniversitesi’nde Deneysel Tasarım, Bilgi Üniversitesi’nde Sanat Yönetmenliği dersi, Okan Üniversitesi Konservatuvar Tiyatro Bölümü’nde “Doğaçlama: Uzam-Zaman-Beden” isimli dersleri verdi. Yönetmenliğini yaptığı bazı oyunlar, “Ya Seni Rüyasında Bir Daha Hiç Görmezse”, “Sansürcü”, “Nurşen”, “İstanbul By Naz”, “Yine Ne Oldu?”, “Kesişmeler”, “Everest My Lord Roman 3 Perde”, “Everest My Lord’ Birinci ve İkinci Bölüm”, “Everest My Lord’dan Kısa Bir Bölüm”, “Kim O?”, “Doğum, Canlanan Mekan/ Uzun Zamandır Ölmekte Olan Bir Kentin Tiyatral İzdüşümü”, “Burada Kalmak İstiyorum, Pencereyi Rüzgar Kapatmış…” bulunmakta. Konseptini geliştirdiği kolektif işlerden bazıları arasında da, “Uzun Bir Yıl: Yürümek, Durmak”, “Ölmek Üzerine Bir Çalışma”, “Duruş”, “Yemek”, “Nurşen”, “Beni Duyuyor musun?”, “Ay Tedirginliği”, “Hücre”, “Zapturapt” yer alıyor. Tiyatro Eleştirmenleri Birliği, Avni Dilligil, SİYAD (Sinema Yazarları Derneği), Antalya Film Festivali, Adana Film Festivali, Ankara Film Festivali gibi festival ve kurumlardan tiyatro ve sinema alanında ödüller aldı.